بررسی برهان وجوب و امکان در فلسفه

چکیده

هدف تحقیق

فرضیه ی اصلی تحقیق

پیشینه برهان وجوب و امکان

سئوالات تحقیق

روش کار تحقیق

تعریف جهت در قضیه

سیر و تحول تاریخی مسأله

آیا مواد ثلاث تعریف حقیقی دارند؟

اقساموجوب، امکان، امتناع

دلایلوجود عینی مواد ثلاث

رد دلایل قائلین به وجود عینی داشتنمواد ثلاث

آیا ممکن الوجودمحتاج به علت ایجادی و ایجابی ست؟

نظریه‏ی حس‏گرایان

نظریه حدوث

نظریه‏ی امکان ماهوی

نظریه‏ی فقر وجودی

الف” ملاک احتیاج به علت از نظر سهروردی

ب “ ملاک احتیاج به علت از نظر صدالمتألهین

آیا ممکن حدوثاً و بقائاً نیازمند به علت است؟

وجود ممکن آیا امکان آن را از بین می‏برد؟

معانی مختلف ضرورت

ضرورت ازلی

ضرورت ذاتی

ضرورت وصفی

ضرورت وقتی

ضرورت بشرط‏المحمول

امکان عام

امکان خاص

آیا امکان خاص, لازم ماهیت است؟

امکان به معنای مصطلح لزوم, لازم ماهیت نیست

چرا امکان خاص لازم ماهیت است نه وجود؟

بررسی نظر کسانی که امکان را یک اعتبار عقلی صرف می‏دانند

امکان به معنی احتمال

امکان وقوعی

امکان استقبالی

امکان استعدادی

امکان فقری

سیر تاریخی برهان وجوب و امکان

فارابی

برهان وجوب و امکان از نظر ابن سینا

امتناع دور و تسلسل در علل فاعلی

بطلان تسلسل

برهان اسد و اخصر

برهان فقر وجودی

نتیجه گیری

وجه تسمیه برهان وجوب و امکان به صدیقین

برهان وجوب و امکان در عبارات شفا

برهان وجوب و امکان در الهیات نجات ابن سینا

مبدأ و معاد

تقریر غزالی

بیان فخر رازی

تقریر شیخ اشراق

تقریری دیگر

تقریری دیگر

تقریری متفاوت از دیگر تقایر

نکته

دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی

تقریر برهانی دیگر از خواجه

اقسام براهین

خلاصه ی برهان بوعلی از زبان ملاصدار

نظر استاد علامه طباطبایی

فرق میان فلسفه مشاء و حکمت متعالیه در تقریر برهان صدیقین

تکامل برهان صدیقین

مقدمات تقریر صدرالمتالهین

تقریر صدرالمتالهین (ملاصدرا)

تقریری دیگر

تحلیل برهان

تقریر برهان امکان در مبدأ ومعاد

تقریر سبزواری

تقریر سبزواری در شرح منظومه

بیان استدلال از راه خلف

علامه طباطبایی

اشکال علامه بر برهان

تقریر دیگر از علامه طباطبایی

تقریر برهانی دیگر از علامه طباطبایی

اصل برهان

تقریر محقق اصفهانی

نتیجه گیری فصل اول و دوم

نتیجه گیریفصل سوم

نتیجه گیری فصل چهارم

نتیجه گیری فصل پنجم

نتیجه گیری فصل ششم

نتیجه گیری فصل هفتم

نتیجه گیری فصل هشتم

نتیجه گیریفصل نهم

نتیجه فصل دهم

نتیجه گیری فصل یازدهم

فهرست منابع